Promocija kulturne baštine kroz savremeni umjetnički angažman

Nosilac projekta: NVO Zona kulture uz podršku Ministarstva za održivi razvoj i turizama

Projekat se generalno oslanja na zaključke o kulturnoj decentralizaciji Crne Gore, ravnomjernom razvoju kulture na cijeloj teritoriji, održivosti kulture i Zaključkom o održivom upravljanju kulturnim dobrima (Zakon o kulturi i Nacionalni program kulture – autor: Ministarstvo kulture 11.2010, 4.2016.) Kroz uvjerenje da se crnogorska kultura promoviše savremenim djelima podjednako kao i kulturnim nasljeđem, Zona kulture je razvila koncepciju Art staza i područja koja ima za cilj promociju kulturnog i prirodnog pejzaža, tradicionalne arhitekture i bio diverziteta u koaliciji sa savremenim umjetničkim izrazom. U tom smislu, umjetnička djela se izmještaju iz okvira konvencionalnih prostora i postaju tačke preko kojih se dolazi do objekata kulturne baštine. U ovoj koncepciji, umjetnička djela su smještena na rutama starih pješačkih puteva, koji sami za sebe predstavljaju spomenike tradicionalnog graditeljstva. Konkretna ruta koja je u fokusu ovog projekta je ruta koja povezuje selo Smokovci (MZ Ljubotinj, Prijestonica Cetinje) sa starim urbanim jezgrom Rijeke Crnojevića preko Oboda.

Smokovci, u ovom kontekstu, predstavljaju središnji punkt rute koja se nastavlja prema Poseljanima, u kojima se nalaze ostaci 14 mlinova sa kraja 18.vijeka. Ruta Smokovci – Poseljani je već valorizovana na pomenuti način u okviru pilot projekta finansiranog od strane GTZ, što je u velikoj mjeri doprinijelo konkretizaciji koncepcije za aktuelnu inicijativu.

Ovakav inovativan koncept može predstavljati matricu oživljavanja krajeva koji nijesu na prvoj liniji turističkog interesovanja, i u kontinuiranoj aktivnosti dovesti do pozitivnih društvenih efekata, kakav je obezbjeđivanje ekonomskog benefita stanovnicima ovih regija.
Pored navedenog, cilj ovog koncepta je i prezervacija i održivo upravljanje kulturnim nasljeđem kroz umjetničko djelovanje i edukativnu aktivnost.
Ovaj program namjeravamo ustanoviti kao godišnju aktivnost i tiče se organizovanja art rezidencija po principu boravka domaćih i internacionalnih umjetnika i promovisanje pejzaža i kulturne baštine kroz angažman savremene umjetnosti.
Konkretni zadaci vezani za ovu aktivnost se tiču obezbjeđivanje prostornih, radnih i drugih resursa za kontinuirani boravak, rad i druženje grupa umjetnika u trajanju od 7 – 10 dana kroz umjetničko djelovanje.
Ova koncepcija je razvijena naročito za ruralno područje Crne Gore i oslanja se na tradicionalnu arhitekturu uz akcenat na mikro lokaciju stare Crne Gore. Ove godine će se aktivnosti odvijati u postojećem objektu sa zajedničkim sadržajima, dok je smještaj učesnika obezbijeđen kroz njihovu sopstvenu aktivnost izrade privremenih skloništa od prirodnih materijala.
Pored navedenog programa, koji predstavlja koncepcijsku osnovu ove manifestacije, veoma su važne i druge aktivnosti koje su organizovane u skladu sa gore navedenim ciljevima a uz pomoć kojih će se ostvarivati kontinuitet u djelovanju.
Pored stalne izložbe na otvorenom nastale kroz ovu radionicu, sa namjerom dopunjavanja kroz dalje faze projekta, kao zadatak percipiramo i promociju crnogorskog nematerijalnog kulturnog nasljeđa kakvi su stare vještine i zanati i tradicionalna kuhinja (Zakon o kulturi - Zakon o nematerijalnim kulturnim dobrima – autor: Ministarstvo kulture), sve u cilju promovisanja ovog kraja kao prostora sa dinamičnom, kvalitetnom i kontinuiranom aktivnošću.
U tom smislu, promovisaćemo i savremeni film, muziku, poeziju i ostale kulturne produkte koji se koncepcijski uklapaju u zadate ciljeve.
Prostorni resursi koji se ukazuje kroz formiranje i funkcionisanje ovog projekta, poslužiće kao podrška postojećim kulturnim manifestacijama i kao inicijacija za nove ideje i programe.
Ovo se odnosi i na druge Nevladine i druge organizacije koje svoje projekte mogu promovisati u ovom prostoru.
Naša organizacija je sa uspjehom sprovela niz projekata slične sadržine u zaleđu Skadarskog jezera i doprinijela realizaciji ciljeva opisanim u tekstu (više u opisu organizacije).

U realizaciji ovog projekta, dugoročno se strateški oslanjamo na Ministarstvo kulture, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Nacionalnu komisiju za UNESCO i NP Skadarsko jezero.

U ovom slučaju, kroz kratkoročnu pilot aktivnost istražujemo resurse i mogućnosti umjetničkog djelovanja na pomenutoj lokaciji. Sačinjavamo platformu prezervacije i pravilne prezentacije kulturnog nasljeđa i kroz uključivanje u projekat, animiramo lokalnu zajednicu u tom pravcu.

Ciljevi

• stvaranje podloge za implementaciju UNESCO rezolucije o zaštiti kulturne baštine.
• promovisanje prirodnih materijala u umjetničkom djelovanju na konkretnim primjerima.
• pozitivni uticaj na ravnomjerni razvoj kulture na cijeloj teritoriji Crne Gore, relativizujući pojmove urbano – ruralno.
• produkcija umjetničkih djela kroz zajednički rad i na zajedničkoj ideji tradicionalnog pristupa arhitekturi.
• stvaranje preduslova za nastavak i proširenje projekta.
• istraživanje mogućnosti turističke valorizacije u cilju samoodrživosti.
• obogaćivanje kulturne i turističke ponude Cetinja i okoline.
• edukacija na temu kulturne baštine.